Lektury okresu kalifornijskiego, jesień 1960-1993 | Readings autumn 1960 – 1993
Książki, teatr, film, obrazy, muzyka, czasopisma | Books, theatre, pictures, paintings, music, magazines
2 XI 1960: „Czytam masę. Ta biblioteka [Uniwersytetu w Berkeley] to jednak awantaż w zestawieniu z bibliotekami w Paryżu, gdzie trzeba czytać na miejscu i, niech wybaczona mi będzie złośliwość, z biblioteką »Kultury«, która bogata, ale trzęsąca się nad swoim dobytkiem, że aż każdą książkę, co się bierze, to z sumieniem kryminalisty” CM-JG 447.
pisma:
„Tygodnik Powszechny”, „Nowa Kultura”, „Przegląd Kulturalny”, „Współczesność”, „Życie Literackie”, „Twórczość”, „Kultura i Społeczeństwo”, „Dialog”, „Argumenty”, „Znak”, „Kultura” (Paryż), „Zeszyty Literackie” (Paryż), „Puls” (Londyn); „Scientific American”, „Science”; amerykańska prasa katolicka
książki:
Anna Achmatowa, Requiem [luty-marzec 1964]; Thomas J. J. Altizer, The new apocalypse: the radical Christian vision of William Blake [1967]; Andriej Amalrik, Czy Związek Sowiecki przetrwa do roku 1984? [1969 w tłumaczeniu na j. angielski; w sierpniu-wrześniu 1970 czyta ponownie w tłumaczeniu na j. polski]; Jerzy Andrzejewski, Bramy raju [między 1960 a 1962], Apelacja [początek 1969], Miazga, fragmenty w „Twórczości” [koniec 1966]; Antologia współczesnej poezji polskiej 1918-1938, oprac. Ludwik Fryde i Antoni Andrzejewski [ponownie, styczeń 1972]; św. Augustyn, De civitate Dei [sierpień 1970] „Kształty [świata] są coraz bardziej obłąkane, tak że muszę czytać (…) Augustyna, żeby siebie uspokoić” CM-OW 62; Michaił Bachtin, Problemy poetyki Dostojewskiego [ok. 1963], Sztuka i odpowiedzialność; Krzysztof K. Baczyński, Utwory zebrane, oprac. A. Kmita-Piorunowa [1961]; Ilia Jakowlewicz Bakelman, Inversions [początek 1974]; Stanisław Barańczak, Sztuczne oddychanie [w maszynopisie październik/listopad 1975]; Charles Baudelaire [jesień 1969]; Samuel Beckett, Krapp’s Last Tape [1979?]; Jean Bellemin-Noël, La poésie-philosophie de Miłosz: essai sur une écriture [1977 w kserokopii, przed publikacją]; Saul Bellow, Mr. Sammler’s Planet; Wacław Berent, Ozimina [ponowna lektura koniec 1966]; Miron Białoszewski, Pamiętnik z powstania warszawskiego [1970?] wypowiedź z 1979-80: „Czasami przeczytam jakiś fragment [powieści]. (…) niektórych poetów czytam. Bardzo niewielu. Czytam głównie polskich poetów. I współczesnych, i dawnych. To oni mi się podobają. (…) W każdym razie staram się ich śledzić. Szczególny mam stosunek do Białoszewskiego. Jakoś mnie on obchodzi” PŚ 135; Biblia Brzeska; Biblia w tłum. Izaaka Cylkowa „Profesor Alfred Tarski (…) przypomniał sobie podczas wspólnej kolacji o istnieniu Biblii Cylkowa (…). Dzięki moim studentom odkryłem ją w Polsce i dostałem mikrofilm” PŚ 282; Biblia Leopolity [marzec 1979] „W Ameryce, w jednej z wielkich bibliotek [University of Indiana w Bloomington] przypadkiem natrafiłem na tę Biblię” RP II 273; Biblia we francuskim przekładzie André Chouraquiego; La Bible de Jérusalem„odnoszę się do tej Biblii krytycznie” PŚ 281; The Anchor Bible Dictionary „tak obrzydliwego głupstwa jak ten cały komentarz [do Pieśni nad pieśniami ] dawno nie czytałem” PŚ 280; Inne przekłady Biblii i komentarze biblijne CM czyta w 2. poł. lat 70 i 1. poł. lat 80., wtedy sam tłumaczy niektóre biblijne księgi „Biblia zawsze mnie fascynowała, ale [w czasach wileńskich] nie miałem do niej dostępu poza Biblią Gdańską, czyli właściwie Biblią protestancką, najbardziej popularną, która wszędzie była w sprzedaży” PŚ 157; Nikołaj Bierdiajew, Sergiusz Bułgakow i in., „Wiechi”, „Iz głubiny” – antologie tekstów związanych z Dostojewskim; William Blake i lektury Blake’ańskie; m.in.: Northrop Frye, Fearful Symmetry; Ronald L. Grimes, The Divine Imagination: William Blake’s Major Prophetic Visions; Donald Ault, Visionary Physics – Blake’s Response to Newton [1972]; Kazimierz Błeszyński, O mnie i nie o mnie [1961]; Tadeusz Breza, Spiżowa brama [marzec 1961]; Ernest Bryll, poezje, Mazowsze [1. poł. 1968] „najbardziej znamiennym i przerażającym dokumentem [sytuacji w Polsce] są wiersze wysoce utalentowanego Brylla” CM-JG II 168; Rzecz listopadowa [maj 1969]; Stanisław Brzozowski, Listy, t. 1–2, oprac. Mieczysław Sroka [przesłane przez Jerzego Andrzejewskiego na pocz. XI 1970]; Zygmunt Szczęsny Brzozowski, Litwa-Wilno 1910-1945 [1987-1992?]; Vytautas Bubnys, Arberon, po pol. [1987?]; Jacques Buge, Milosz en quête du divin, dysertacja o O. W. Miłoszu [1962]; Sergiusz Bułgakow, pisma, m.in. O Bogoczełowieczestwie [wrzesień 1977]; Fritjof Capra, The Tao of Physics: An Exploration of the Parallels Between Modern Physics and Eastern Mysticism; Jean Cau, L’agonie de la vieille [kwiecień 1970]; Goeffrey Chaucer, The Canterbury Tales [1964-66]; Władysław Chodasiewicz, Litieraturnyje statii i wospominanija [luty 1964]; Malcolm Cowley, Exile’s Return [1988]; Bogdan Czaykowski, Point-no-point. Poezje [maj 1971]; Maria Czapska, Europa w rodzinie [1971?]; Lucy S. Dawidowicz, From That Place and Time; Maria Dąbrowska, Dzienniki [po 1988]; Milovan Djilas, The Unperfect Society: Beyond the New Class [lato 1969]; Fiodor Dostojewski [m.in. jesień 1969, wiosna 1979], w swoich książkach CM najczęściej wymienia Notatki z podziemia i Braci Karamazow; Vladas Dréma, Dingęs Vilnius [po 1991]; Tadeusz Drewnowski, Ucieczka z kamiennego świata. O Tadeuszu Borowskim [pocz. 1973]; Marek Hłasko, Wszyscy byli odwróceni. Brudne czyny [wiosna 1964], Drugie zabicie psa (w „Kulturze”) [styczeń 1965] „rozczulający. To jest Beckett i Ionesco dla ubogich, na poziomie ludowym. Groteska i makabra, która sięgnęła bruku, tak że i półanalfabeci mogą mieć swój udział. (…) brukowa literatura drugiej połowy XX wieku jest interesująca przez to chociażby, że jej bohaterowie rozprawiają o Sartrze i Stendhalu” CM-JG II 83-84; Janusz Dunin-Horkawicz, Co było, a nie jest… czyli Kilka lat młodości mojej w Wilnie [1990-1992]; Martin Esslin, The Theatre of the Absurd [1968]; Gaston Fessard, De l’actualité historique [1960], La dialectique des Exercises spirituels de saint Ignace de Loyola [1966?] „Bardzo duży wpływ wywarła na mnie nie tyle francuska literatura piękna, co literatura teologiczna w języku francuskim, filozofia katolicka”PŚ 247; „przed wojną ulubionym moim autorem był filozof religijny Louis Lavelle. Po wojnie teologowie francuscy, jak Gaston Fessard” A 86; Gieorgij P. Fiedotow, Lico Rossii [1967], Nowyj grad [przed końcem 1969]; Andriej W. Fiedorow, Wwiedienije w tieoriju pieriewoda [wrzesień 1961]; Witold Filler, Teorie i praktyki paryskiej „Kultury” [1969]; Konstanty Ildefons Gałczyński; Jakub Gieysztor, Pamiętniki [2. poł. lat 80.] „Kupiłem w Krakowie na Grzegórzkach [u bukinistów] offsetowe wydanie (…) zrobione w 1985 roku”; Étienne Gilson, Le Philosophe et la théologie [1962]; A Gilson Reader [1957-1962]; Allen Ginsberg, Howl and Other Poems [pocz. lat 60.] Skowyt „jest w a ż n y m poematem” CM-ZH 95; Głosy stamtąd. ZSRR i PRL (Od opozycji do rewolucji) [styczeń-luty 1971]; Johann Wolfgang Goethe, Lata wędrówki Wilhelma Meistra i Powinowactwa z wyboru, po ang. [połowa lipca 1975] „oddałem się pracy w ogrodzie tudzież lekturom utworów pochodzących z około 1800 roku” ZU 29, oprócz Goethego („Mało i niedokładnie znam jego dzieło” ZU 119) CM czyta wówczas również tom niemieckich romantyków we franc. wydaniu La Pléïade; Witold Gombrowicz, Pornografia [1960]; Dziennik [w „Kulturze” na bieżąco], Rozmowy z Dominique de Roux [1970]; Robert Gordis, The book of Job: commentary, new translation, and special studies [1979]; Mary Gordon, Final Payments [1991?]; Chaim Grade, My Mother’s Sabbath’s Days [pocz. lat 80.]; Natan Gross, Poeci i Szoa: obraz zagłady Żydów w poezji polskiej [lata 90.]; Leonid Grossman, Seminarij po Dostojewskomu [między 1972 a 1974]; Henryk Grynberg, Zwycięstwo [lato 1969]; Zygmunt Guze, materiały do kroniki rodzinnej Miłoszów [lata 70.]; Martin Heidegger, Sein und Zeit, [po ang.? lato 1962] „Mam mnóstwo do przeczytania – Mayne Reida, Norwida, Jeffersa etc., a tu ciągle jakaś inna książka mi wpada w ręce, jak ostatnio ten bestia Heidegger, którego zżymając się i ciskając książką o podłogę, muszę skończyć jednak, takie są korzyści i szkody przebrnięcia kiedyś przez prawo kanoniczne, że sama niesmaczność przyciąga” CM-JG 646; Erich Heller, The Disinherited Mind. Essays in Modern German Literature [1. połowa lat 60.]; Jeanne Hersch, L’Être et la forme; Aleksander Hertz, Żydzi w kulturze polskiej [1961]; Eugene Hon, Nixon’s Peking Trip – the Road to China’s Russian War [jesień 1973]; Paweł Huelle, Opowiadania na czas przeprowadzki [po 1991]; Alicja Iwańska, Świat przetłumaczony [kwiecień 1969]; Jarosław Iwaszkiewicz, poezje; Jan Paweł II, Sześć wykładów wierszem [ok. 1987]; Alfred Jarry , Król Ubu, przekł. T. Boya-Żeleńskiego [wiosna 1968, ponowna lektura] „jest to brednia, dokładnie utwór licealisty, tak jak w rzeczywistości, i nic więcej. (…) Analogii z obecną sytuacją w Polsce nie widzę, a poza tym, jak jestem antynacjonalistą i honoru narodowego nie bronię, to jednak robienie sałatki z całych dziejów Polski w celu naśmiewania się, jest ze strony francuskiego szczeniaka po prostu głupawe i dlatego tylko, że ten szczeniak był Francuzem, robi się z tego głupstwa utwór wsławiony w historii awangardy” CM-JG II 179; Paweł Jasienica, Ślady potyczek; Bogumił Jasinowski, Wschodnie chrześcijaństwo a Rosja na tle rozbioru pierwiastków cywilizacyjnych Wschodu i Zachodu [przełom 1974 i 1975] „Z Polski [od prof. Ireny Sławińskiej] dostałem w podarunku niezwykle rzadką książkę (…), wydaną w Wilnie, co więcej, jest to egzemplarz z biblioteki profesora Stanisława Cywińskiego, z mnóstwem uwag i polemik pisanych jego ręką na marginesach” CM-JG III 105; Karl Jaspers, Strindberg und van Gogh; Versuch einer pathographischen Analyse unter vergleichender Heranziehung von Swedenborg und Hölderlin [zapewne w ang. przekładzie Oskara Grunowa i Davida Woloshina, ok. 1977]; Robinson Jeffers, poezja [1962-1963] „ostatni rok spędziłem krążąc wokół Robinsona Jeffersa” CM-TM 136; Robert Johnston, Travels through Part Of The Russian Empire And The Country Of Poland Along The Southern Shores Of The Baltic; Hans Jonas, The Gnostic Religion [1958-1963]; Carl Gustav Jung, [po ang. przed 1969]; Nina Karsov, Dziennik, odcinki w londyńskich „Wiadomościach” [lato 1969]; Konstandinos Kawafis, wiersze [1961]; Zdzisław Kępiński, Mickiewicz hermetyczny [ok. 1980] „mój Mickiewicz najbliższy jest temu” PWC 19; Stefan Kisielewski (jako Tomasz Staliński), Widziane z góry [styczeń 1968] „b[ardzo] dobre pisarskie rzemiosło, ale niewiele zostaje poza intuicją satyryczną. (…) W polskich książkach nie ma miłości do ludzi” CM-JG II 235; Romans zimowy [1972] „to taka nuda, że niepodobna tego czytać. Cenzura dostarcza alibi, ale bynajmniej nie znaczy, że jeżeli coś tam nie może przejść przez cenzurę, musi być godne druku” CM-JG III 12; Cienie w pieczarze [maj 1974]; felietony Kisiela w „Tygodniku Powszechnym”; Leszek Kołakowski, Obecność mitu [1972] „bardzo ciekawa i ważna, szkoda tylko, że sobie popuszcza językowo, używając słów poza żargonem uniwersyteckim nieznanych, tak że parę razy musiałem zaglądać do greckiego słownika” CM-JG III 12; Jeśli Boga nie ma…, O Bogu, Diable, Grzechu i innych zmartwieniach tak zwanej filozofii religii [1988] „książka, która najlepiej ujmuje sytuację człowieka w tym końcu stulecia” OPWC 32; Tadeusz Konwicki, Wniebowstąpienie [początek 1968]; Sennik współczesny; Kalendarz i klepsydra [listopad 1976]; Bohdan Korzeniewski, Książki i ludzie [pocz. lat 90.] CM w 1995: „Uważam, że [jest] najlepszą książką, jaka ukazała się w ostatnich latach (…). Jest to najlepsza, klasyczna proza, opisująca rzeczy straszne” RP I 519; Maria Kosko, Un ’best-seller’ de 1900, „Quo vadis?” [1968]; kroniki, druki, zapisy, mapy sztabowe dotyczące dawnej Litwy, studiuje je w bibliotece uniwersytetu w Berkeley, wykorzystując w pracy nad poematem Gdzie wschodzi słońce i kędy zapada [lato 1973]; Zygmunt Kubiak, Przestrzeń dzieł wiecznych [1993] „Czytałem ją z podziwem, jakbym czytał baśń” ŻNW 37; Milan Kundera, Nieznośna lekkość bytu [1984-1985]; Philip Larkin, 44 wiersze, tłum. Stanisław Barańczak [1992]; André Lebois, L’œuvre de Milosz, o Oskarze W. Miłoszu [1960]; Jan Lechoń, Dziennik [pocz. 1974]; Wacław Lednicki, Pamiętniki [1963]; Stanisław Lem, Solaris (1961), inne utwory (początek 1972); Claude Lévi-Strauss, La pensée sauvage [maj 1964]; Adam Lizakowski, Złodzieje czereśni [1. poł. 1989] CM czyta tomik przed drukiem, który nastąpił w 2000; Georg Lukacs, Ideologia modernizmu [przed 1973]; Piotr Łossowski, Litwa a sprawy polskie 1939–1949 [1987]; Jan Wacław Machajski, Umstwiennyj raboczij [nie później niż 1968]; Stanisław Mackiewicz, Herezje i prawdy [1962]; Józef Mackiewicz, Nie trzeba głośno mówić [lato 1969] „fascynujący. Nie mogę się oderwać” CM-JG II 263; Władimir Maksimow, Siem dniej tworienija [zima 1972]; Nadieżda Mandelsztam, Wospominanija [maj 1971], Wtoraja kniga [między 1972 a pocz. 1974] CM był niezwykle poruszony wspomnieniami żony Mandelsztama, czemu wielokrotnie daje wyraz w listach do Giedroycia, np.: „w i e l k a prawdziwie książka. Jedna z największych w rosyjskiej literaturze – i nie tylko” CM-JG III 71; Osip Mandelsztam, Sobranije soczinienij, red. G. P. Struve i B. A. Filippow [z tej edycji proza, 1968]; Herbert Marcuse, One-Dimensional Man [1964-1968]; Anna Matuszewska , Jak szumi Dewajtis? [po 1989]; Jadwiga Maurer, „Z matki obcej…” Szkice o powiązaniach Mickiewicza ze światem Żydów [1990]; Thomas Mayne Reid [ponownie, lato 1962]; Thomas Merton, Disputed Questions [1961]; esej o Heraklicie [jesień 1960]; The Wisdom of the Desert [październik 1961]; The Asian Journal [między 1972 a 1979]; ks. Walerian Meysztowicz, Poszło z dymem [1973?], To co trwałe [1974?] „Ponieważ z tej kasty [ziemiaństwa] się wywodzę, czytam chętnie wspominki jej pogrobowców” SO 44; Adam Michnik, Polskie pytania; Bolesław Miciński, Pisma. Eseje, artykuły, listy, oprac. A. Micińska [koniec 1970]; O. W. Miłosz, Soixante-quinze lettres inédites [1969]; Építre à Storge, Les Arcanes; listy do Christiana Gaussa [rękopisy w bibliotece Uniwersytetu w Princeton, wiosna 1974]; Jerzy Mond, 6 lat temu… [listopad 1962]; Jacques Monod, Le Hasard et la nécessité [po 1970]; Montaigne, Próby [1987]; Sławomir Mrożek, Moniza Clavier [poł. 1967], Ucieczka na południe [1969], Dwa listy i inne opowiadania [jesień 1970], Tango [przed publikacją, 1967] i inne sztuki; Małgorzata Musierowicz, powieści „czytam z upodobaniem” RP I 403; Vladimir Nabokov [1970]; Keiji Nishitani, Religion and Nothingness [między 1983 a 1987]; John Thomas Noonan, Contraception. A History of its Treatment by the Catholic Theologians and Canonists [po 1965]; Michael Novak, The Rise of the Unmeltable Ethnics. The New Political Force of the Seventies [1972] „książka wstrząsająca, zasadnicza, o ogromnym znaczeniu, która mówi p r a w d ę, niczego nie oszczędzając” CM-JG II 539; Nowy Testament po grecku (?) [lipiec 1976]; Pamięć głosów. O twórczości Aleksandra Wata, red. Wojciech Ligęza [1992]; Pamiętnik wileński, red. Kazimierz Okulicz, Londyn (1973); Marian Pankowski, Matuga idzie; Blaise Pascal [jesień 1969]; Borys Pasternak, amerykańskie wydanie dzieł zbiorowych, po rosyjsku, red. Gleb P. Struve i Boris A. Filipow [1962], Poezje, oprac. Seweryn Pollak [1962]; Samuel Pepys, Dziennik [lato 1961]; Simone Pétrement, La Vie de Simone Weil [pocz. 1974, biografia przysłana przez Zygmunta Hertza]; Polska krytyka literacka (1800-1918), red. Jan Zygmunt Jakubowski i Zofia Szmydtowa; Jan Potocki, Rękopis znaleziony w Saragossie [1965]; Marcel Proust, W poszukiwaniu straconego czasu [ponownie, fragmenty; październik 1987]; Bolesław Prus [1965], Emancypantki [wiosna 1964, ponowna lektura]; Psałterz puławski [2. poł. lat 70.] „zachwycił mnie” PŚ 283; wydanie filologiczne z 1916 roku: „Żeby przeczytać ten Psałterz, przepisywałem go ręcznie, zmieniając na nowoczesną ortografię i dopiero wtedy mogłem na stronicy ogarnąć tekst” RP II 273; Aleksander Puszkin, Eugeniusz Oniegin [lipiec 1961]; Jerzy Putrament, Małowierni [1967]; Arthur Quinn, TheConfidence of British Philosophers; Figures of Speech; Before Abraham Was; Broken Shore; TheRivals; A New World, an Epic of Colonial America from the Founding of Jamestown to the Fall of Quebeck; Gilles Ragache, Jean-Robert Ragache, La vie quotidienne des écrivains et des artistes sous l’Occupation, 1940-1944, [lato 1988, kupiona na lotnisku Charles de Gaulle]; Piotr Rawicz, Le sang du ciel [pierwsza połowa 1969] i Bloc-notes d’un contre-révolutionnaire ou la Gueule de bois [czerwiec 1969]; Reszty nie trzeba. Rozmowy z Josifem Brodskim, oprac. Jerzy Illg [1993]; Maria Rodziewiczówna, Kwiat lotosu; Wrzos; Macierz; Pożary i zgliszcza; Byli i będą; Czarny bóg; Czahary; Jaskółczym szlakiem; Hrywda; Joan VIII; Ragnarök; Dewajtis; Straszny dziadunio; Szary proch; Klejnot; Lato leśnych ludzi „niegdyś jedna z moich ulubionych książek, bo pełna ornitologicznej wiedzy” SO 27 [ponownie? 1991]; Richard Rorty, Contingency, Irony and Solidarity [ok. 1989-1990]; Russian Science Fiction [na wakacyjnych biwakach w lipcu 1970]; Harrison E. Salisbury, Journey For Our Times; A Memoir [styczeń 1988]; Jean-Paul Sartre, Les Mots [1964]; Samuel Scheps, Adam Mickiewicz, ses affinites juives [1964]; Gershom Scholem, On the Kabbalah and its Symbolism [1965], Kabbalah; Arthur Schopenhauer [lipiec 1978] „czytać mogę tylko Schopenhauera, niewątpliwie największego filozofa XIX wieku i mającego o wiele trwalszy wpływ na pisarzy XX w. niż wpływ Nietzschego czy Bergsona” CM-KJ 202; Septuaginta i Synopticon [w związku z tłumaczeniami ksiąg biblijnych w latach 70.; Joanna Siedlecka, Jaśnie panicz [1987/1988]; Sienkiewicz żywy, red. Władysław Günther [1968]; Izaak Baszewis Singer, Love and Exile; The Penitent; Szosza [lata 80.]; Słownik języka polskiego, red. Stanisław Doroszewski; Słownik języka polskiego, red. Jan Karłowicz, Adam Kryński, Władysław Niedźwiedzki, przysłany przez Zygmunta Hertza; Marek Skwarnicki, Marcin [czerwiec 1969]; Antoni Słonimski, Sąd nad Don Kichotem [poemat, który krążył w odpisach 1962]; Juliusz Słowacki, Anhelli, w przekł. Szimszona Melcera na hebrajski [wrzesień 1979]; Sofokles, dramaty [październik 1971]; Władimir Sołowiow, Tri razgawora o wojnie, progressie i konce wsiemirnoj istorii, s wkluczenijem korotkoj powiesi ob Antichristie i s priłożenjami [jesień 1969, wydanie z 1904]; Aleksander Sołżenicyn, Rakowyj korpus [po rosyjsku Oddział chorych na raka, maj 1969] „książka w wielkiej rosyjskiej tradycji chrześcijańskiej, jak Żywago i jak ostatnia książeczka Terca” CM-JG II 235; Jeden dzień Iwana Denisowicza [1963? po ang.]; Krąg pierwszy [marzec 1969 po ang.]; Zagroda Matriony [1969?]; Piesy, rasskazy, stati. Sobranije soczinienij, t. V [1971]; Archipelag GUŁag [po ros. 1973-1974]; Andrzej Stawar, Pisma ostatnie [wrzesień 1961];George Steiner, Real Presences [1989-1990] „mam sympatię do George’a Steinera” RP 134; Jerzy Stempowski, Eseje dla Kassandry [1961] „obok Herlinga to chyba jedne z najwybitniejszych pozycji »Kultury«” CM-JG I 508; Od Berdyczowa do Rzymu [styczeń 1972]; Stendhal, Pustelnia parmeńska [1987 – ponowna lektura] „nie odnalazłem ani części tego oczarowania, którego zaznałem dawno w Wilnie, przy pierwszej lekturze. Ten oczywisty mariaż pióra i czasu, także zachwyt – a cóż innego powinno czytelnikiem rządzić – jest coraz rzadszy” RM 219; Karl Stern, The Pillar of Fire[poleca Mertonowi w maju 1961] i The Third Revolution. A study of Psychiatry and Religion [przed 1961]; Maciej Stryjkowski, Która przedtym nigdy świata nie widziała. Kronika Polska Litewska, Żmodzka y wszystkiey Rusi…; Bogdan Suchodolski, Stanisław Brzozowski. Rozwój ideologii [1961]; Wiktor Sukiennicki, Legenda a rzeczywistość. Wspomnienia i uwagi o dwudziestu latach Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie [październik-listopad 1967]; Emanuel Swedenborg;Stanisław Swianiewicz, W cieniu Katynia [październik 1976]; Jan Józef Szczepański, Kadencja [październik 1987]; Małgorzata Szejnert, Sława i infamia. Rozmowa z Bohdanem Korzeniewskim; Lew Szestow [poł. lat 70.]; Predposlednije słowa [4 listopada 1987]; Jewgienij Szwarc, Smok [koniec 1961]; Anna Świrszczyńska, poezje, dramaty; Abram Terc (właśc. Andriej Siniawski), On Socialist Realism [1960]; Opowieści fantastyczne [wrzesień 1961]; John R. R. Tolkien, The Lord of the Rings [początek lat 60., po angielsku] „był to wówczas autor kultowy moich studentów” RP II 447; Teresa Torańska, Oni; Andrzej Trzebiński, Pamiętnik [skrypt wersji ocenzurowanej z obscenów, której wydanie w PAX-ie nie doszło do skutku, marzec 1965] „Fascynująca i włosy na głowie podnosząca lektura” CM-JG II 89; Naftali Herz Tur-Sinai (Harry Torczyner), Das Buch Hiob „To ogromna księga, mamy ją w bibliotece w Berkeley. Tur-Synai to zupełna fantastyka filologiczna” PŚ 283-284; Gabriel Vahanian, The Death of God [grudzień 1961]; Tomas Venclova, Kalbos ženklas: eilėraščiai [Znak mowy, CM czytał w styczniu 1973 po litewsku, z odbitki kserograficznej tomiku wyd. w Wilnie w 1972]; André Vandenbroeck , Al-Kemi [lipiec 1988]; Vocabulaire de théologie biblique, red. Xavier Léon-Dufour; Andrzej Walicki, Osobowość a historia. Studia z dziejów literatury i myśli rosyjskiej [pierwsza połowa listopada 1960]; W kręgu konserwatywnej utopii. Struktura i przemiany rosyjskiego słowianofilstwa. Filozofia a mesjanizm. Studia z dziejów filozofii i myśli społeczno-religijnej romantyzmu polskiego [po 1973]; Stanisław Brzozowski – drogi myśli[po 1977]; Polska, Rosja, marksizm. Studia z dziejów marksizmu i jego recepcji [marzec 1982, przed publikacją]; Derek Walcott, Omeros; Aleksander Wat, Ciemne świecidło [lipiec 1968]; Poezje zebrane [1992]; Adam Ważyk, Poemat dla dorosłych ; We własnych oczach. Antologia współczesnej literatury sowieckiej [styczeń 1964]; Wiktor Weintraub, Rzecz czarnoleska [po1977]; Kazimierz Wierzyński, Kufer na plecach [kwiecień 1964] „Szlachetny i blady” CM-JG II 48; Czarny polonez [maj 1968] „temat do ponurej farsy nie nadaje się do ujęcia w tonie tragedii” CM-JG II 178; Wojciech Wiśniewski, Ostatni z rodu, rozmowy z Tomaszem Zanem [między 1989 a 1992]; Stanisław Ignacy Witkiewicz, [fotokopie rękopisów z mikrofilmów, przysłane przez J. Giedroycia Miłoszowi do Berkeley na przełomie 1961/1962: Jest tego chyba z trzy tysiące stron. Posyłam Panu komplet, ale przesyłką morską, bo to cały kufer” CM-JG 545 oraz 536. Trudno stwierdzić, ile CM zdołał przeczytać, ze względu na mały druk; prawdopodobnie korzystał, pisząc artykuł Stanisław I. Witkiewicz, a Polish Writer for Today? „Tri-Quarterly” 1967 nr 9]: 622 upadki Bunga, czyli Demoniczna Kobieta; Maciej Korbowa i Bellatrix; Mister Price, czyli Bzik tropikalny; Bezimienne dzieło; Metafizyka dwugłowego cielęcia; Niepodległość trójkątów; Les pragmatistes; Janulka córka Fizdejki; Une locomotive folle; Poule d’eau; Matka; Polemika z krytykami; Jedyne wyjście; Gyubal Wahazar,czyli na przełęczach bezsensu; papiery po S. I. Witkiewiczu (z Ossolineum); Nienasycenie [ponowna lektura koniec 1966]; Wschodnie losy Polaków, t. IV; pamiętniki Sybiraków [1991]; Wspomnienia o K.I. Gałczyńskim, oprac. Anna Kamieńska i Jan Śpiewak [wrzesień 1961]; Izabela Wolikowska, Bolszewicy w polskim dworze [1990]; Richard Wurmbrand, Blood and Tears [na wakacyjnych biwakach w lipcu 1970]; Wanda Wyhowska de Andreis, Między Dnieprem i Tybrem [1981]; Marek Zaleski, Przygoda drugiej awangardy [1985]; Zbiór poetów polskich XIX wieku, red. Paweł Hertz; Marian Zdziechowski, Gloryfikacja pracy – myśli z pism i o pismach Stanisława Brzozowskiego [styczeń 1962; zamówione w antykwariacie Kamińskiego przy ul. św. Jana w Krakowie]; Widmo przyszłości oraz W obliczu końca [na mikrofilmach przesłanych przez Giedroycia, marzec 1970]; Stefan Żeromski, Dzienniki [1973?].
teatr:
Adam Mickiewicz, Dziady, reż. Konrad Swinarski, dwupłytowe nagranie przedstawienia Starego Teatru z Krakowa [1976]; William Szekspir, Sen nocy letniej, reż. Peter Brook (prem. 1972) „Dla mnie teatr, który nie mówi w języku polskim, nie istnieje. Owszem, widziałem głośne przedstawienia, np. Sen nocy letniej w inscenizacji Petera Brooka. Nic mnie to nie obchodzi” PR I 646; Wzlot, Teatr Ósmego Dnia, Poznań, przedstawienie z jesieni 1982, nagrane na taśmę filmową; a także: widowisko w wykonaniu zespołu z Korei, tańce magiczne, maski, bębny [4 marca 1964]; burlesque, czyli streap-tease w Chicago [wrzesień 1964 wracając z wizyty u Mertona w klasztorze Our Lady of Gethsemani w Kentucky ] „chodzenie do Burlesque ma u mnie odcień perwersji, ale takiej dozy to chyba nigdy nie miałem – wulgarność i bydlęca sprośność już poza tą granicą, kiedy kicz sprawia przyjemność” CM-KJ 48; koncert Pauline Julien w Montrealu (między sierpniem a 14 września 1967); koncert pianistyczny w La Scali, Mediolan, dla kongresu PEN [4 sierpnia 1987]; japoński balet Kinkan Shonen, w Zellerbach Auditorium, Berkeley [5 grudnia 1987]; pantomima Ladislava Fialki, Berkeley [styczeń 1971].
film:
Bonnie and Clyde, reż. Arthur Penn [między 1967 a 1969]; Car 54, Where Are You?, reż. N. Hiken, komediowy serial telewizyjny [1961]; Cienie zapomnianych przodków, reż. Siergiej Paradżanow [między 1964 a pocz. 1968]; Czarodziejski flet, reż. Ingmar Bergman [1975]; Człowiek z marmuru, reż. Andrzej Wajda 2. poł. października lub pocz. listopada 1979, na Festiwalu Filmowym w San Sebastian]; Człowiek z żelaza, reż. Andrzej Wajda [6 czerwca 1981]; Dolina Issy, reż. Tadeusz Konwicki [1982] „bardzo mi się nie podobała” RP II 766; Gdy spadają anioły, reż. Roman Polański [wrzesień 1961] oraz tego reżysera Nóż w wodzie [luty-marzec 1964 w Berkeley]; Dwaj ludzie z szafą; Eroica, reż. Andrzej Munk i polskie krótkometrażowe animacje [październik 1961]; La Dolce Vita i inne filmy Federico Felliniego; L’ Aventura, reż. Michelangelo Antonioni [między 1960 a 1962] i inne jego filmy; Nieznośna lekkość bytu, reż. Philip Kaufman [7 lutego 1988]; Panny z Wilka, reż. Andrzej Wajda [lipiec 1979, w Paryżu]; Robotnicy ’80, realizacja Andrzej Chodakowski, Andrzej Zajączkowski [z 1980]; Route 66, serial telewizyjny (wrzesień 1961 zaczyna oglądać) „kupiliśmy telewizję, kolorową. Tzn. niektóre programy są kolorowe, niektóre czarno-białe. Ale mamy do wyboru coś 10 stacji. I pod wpływem czy naciskiem młodego pokolenia pogodziłem się z tym faktem” CM-JG 517; Shoah, reż. Claude Lanzmann (z 1985) „Byłem przejęty, ale również zniesmaczony. (…) Perspektywą Lanzmanna jest pogarda paryskiego intelektualisty dla takich małpoludów. To bardzo przykre, ale on pewne cechy tego ludu uchwycił. Nawet na przykładzie tego filmu można zobaczyć, jaki był kontrast między tymi ludźmi i Żydami, którzy należeli do innej struktury mentalnej, kulturowej. Wat mówi, że w tradycji Żydów było, że mężczyźni powinni byli zawsze umieć czytać” RP I 255; Solaris, reż. Andriej Tarkowski [1972]; Sweet Movie, reż. Dušan Makavejew [październik/listopad 1975]; The Last Emperor, reż. Bernardo Bertolucci [7 stycznia 1988].
obrazy:
Francis Bacon „nie wierzę, że (…) przybliża nas swą jaskrawością, brutalnością ujęcia do mięsa, którym jesteśmy” RP I 962; William Blake, miedzioryty do Księgi Hioba; Vittore Carpaccio, obraz znany jako Dwie kurtyzany, w Museo Correr w Wenecji; Jean-Baptiste Siméon Chardin „dlaczego mi się podoba malarstwo Chardina, te wszystkie rondle miedziane – to jest taki zestaw, który apeluje do mnie” PŚ 242; 23 X 1987: w Berkeley „spadł nieduży deszcz, pierwszy po suchych miesiącach, ale zaraz się rozpogodziło. Albumy Chardina, wybieranie reprodukcji martwej natury na okładkę” RM 112-113; Edgar Degas, Jean-Baptiste Camille Corot i in. w Musée d’Orsay [5 sierpnia 1987]; Leonor Fini, retrospektywna wystawa w Casino de Knokke-le-Zoute w Belgii [październik 1965]; Edward Hopper (m.in. Niedziela, Nocne jastrzębie); Piero della Francesca w Arezzo [wczesna jesień 1963] „Piera della Francesca czuję słabo” CM-ZHerbert 24; CM zalicza siebie do „amatorów Hieronima Boscha” CM-ZHerbert 24; malarstwo holenderskie, niderlandzkie i flamandzkie XVII w. w Rijksmuseum w Amsterdamie [2 VIII 1971] „chyba najlepsze malarstwo (precz z impresjonistami, oni początkiem zarazy” CM-J.Andrzejewski 250.
[Koniec modułu: jesień 1960 – 1993]
Lista modułów
- Lektury Czesława Miłosza | Wstęp
- Lektury Czesława Miłosza | do 1939
- Lektury Czesława Miłosza | 1940 – lato 1960
- Lektury Czesława Miłosza okresu kalifornijskiego | Jesień 1960-1993 (bieżąca strona)
- Lektury Czesława Milosza okresu 1994-2004
- Lektury Czesława Miłosza | Varia
