Lektury 1940 – lato 1960 | Readings 1940 – summer 1960
Książki, teatr, film, obrazy, czasopisma | Books, theatre, pictures, paintings, magazines
Lektury czasu wojny 1940-1945 | Wartime readings 1940-1945
książki:
Źródłem wielu książek był księgozbiór Instytutu Francuskiego, Biblioteki Uniwersytetu Warszawskiego oraz Biblioteki Narodowej, przy ratowaniu i reorganizacji, których CM pracował od jesieni 1941 roku, zatrudniony roku przez władze okupacyjne. Wypożyczał głównie eseistykę filozoficzną.
Honoré de Balzac, powieści czytane z Jerzym Andrzejewskim i Janiną Cękalską „Balzaka zacząłem czytać późno. (…) zasadniczo Balzak to był dla mnie okres niemieckiej okupacji. Wtedy nagminnie wszyscy czytali Balzaka” AP 284, „Przeciwko Conradowi” A 64 [tzn. tłumaczeniom Conrada autorstwa Anieli Zagórskiej]; Charles Baudelaire, przede wszystkim eseje; William Blake, w antologii, w Bibliotece Uniwersyteckiej „Nie bardzo wiem, czy go wtedy rozumiałem PŚ 242; Robert Browning; Roger Caillois; Daniel Defoe; T.S. Eliot, Ziemia jałowa, pierwszy głębszy kontakt z Eliotem [wiosna 1943] Ziemia jałowa „czytana wtedy, kiedy nad miastem stała łuna palącego się getta, była z lekka niesamowitą lekturą” RE 210; 1 sierpnia 1944 CM ma w rękach Collected poems Eliota, w wydaniu Faber and Faber, egzemplarz z Biblioteki Uniwersyteckiej RE 219; Fletnia chińska, przekł. Leopolda Staffa z La flûte de jade Franza Toussainta (1942 albo 1943) „Dla mnie bardzo duże znaczenie miała książka, która kupiłem na straganie za okupacji. Akurat był to czas, kiedy bywałem u Staffa, i kupiłem właśnie jego Fletnię chińską. (…) Ta książka była dla mnie bardzo ważna dlatego, że w ciemności okupacji wniosła raptem jaśniejsze kolory” RP I 369-70; „To był dla mnie wzór poezji” AP 59; André Gide; Herodot, Dzieje [koniec 1943-początek 1944]; Karol Irzykowski, wiersze, czytane przez autora; Jarosław Iwaszkiewicz, Bitwa na równinie Sedgemoor, opowiadanie czytane przez autora w Stawisku w 1942; Stefan Kisielewski, Sprzysiężenie, w maszynopisie; Alfred Loisy, La naissance du christianisme [koniec 1943 – początek 1944]; Jacques Maritain, À travers le désastre, wyd. w Kanadzie, przekazane przez Marię Czapską, CM podejmuje się tłumaczenia książki, wychodzi w podziemnej oficynie w 1942 pt.: Drogami klęski; Edgar Lee Masters, Spoon River Anthology; Margaret Mitchell, Przeminęło z wiatrem, czytane razem z Andrzejewskim; George Bernard Shaw, siedem sztuk [koniec 1943 – początek 1944]; John Sparrow, Sense and poetry (1943); Bogdan Suchodolski (pod pseud. R. Jadźwing), Skąd i dokąd idziemy? Przewodnik po zagadnieniach kultury współczesnej (1943); Lew Tołstoj, Czto takoje iskusstwo (1943); Julian Tuwim, Kwiaty polskie (fragmenty), przekazane przez rodzinę Melchiora Wańkowicza.
teatr:
Pierre Jalabert, Komedia garbusów, reż. Józef Wyszomirski (przekł. Jan i Maria Kosińscy) i Aleksander Maliszewski, Pani Twardowska, inscenizacja Teatru Wojskowego AK, Warszawa, mieszkanie prywatne Hanny Zielińskiej [1944]; Leon Schiller, Pastorałka, reż. autor, zakład Sióstr Samarytanek (benedyktynek) w Henrykowie pod Warszawą [1 stycznia 1943]; wieczory poetyckie przygotowywane przez Marię Wiercińską [koniec 1941 – połowa 1944] m.in. Warszawa, z tekstami C. K. Norwida, J. Słowackiego i in.).
film:
Münchhausen, reż. Josef von Baky [w Warszawie, 1943 lub 1944].
Lektury okresu 1945-1950, Kraków, Waszyngton
pisma:
„Odrodzenie”, „Kuźnica”, „Tygodnik Powszechny”, „Nowiny Literackie”, „Przekrój”; „The New Yorker”, „Partisan Review”, „The Politics”.
książki:
W Krakowie, 1945: „Teraz byłem uchodźcą z Warszawy. Mój majątek składał się z roboczego ubrania, które miałem na sobie, i z parcianego worka na plecach, w którym wyniosłem swoje rękopisy, przybory do golenia i groszowe wydanie Opery żebraczej [Johna] Gaya” ZU 192. W Waszyngtonie: „ lunch (…) jadłem pośpiesznie w kafeterii i wsadzałem nos w nowości książkowe na półkach Whyte’s Bookshop [przy Connecticut Avenue] – nałogowiec czytania w księgarni” AP 445. Jerzy Andrzejewski, Noc. Opowiadania (1945), Popiół i diament (1947) „Bardzo martwi mnie Jerzy Andrzejewski. Czy nikt u licha nie podejmie się mu wytłumaczyć, że jego powieść jest okropna? To zupełnie jak z rogaczem, wszyscy wiedzą, tylko on nie” ZPW 555; Jerzy Andrzejewski i Jerzy Zagórski, Święto Winkelrida. Widowisko w trzech aktach (1946); Jorge Carrera Andrade, poezje [1947]; Franciszek Andruszkiewicz, poezje; Louis Aragon „Kiedy po wielu latach zerwanego kontaktu z poezją francuską wpadły mi w ręce pierwsze książki, Eluarda i Aragona, poczułem i zadowolenie, i zażenowanie. Zadowolony byłem, że sprawdziły się moje przepowiednie, dotyczące rozszerzenia zakresu tematów. Moje zażenowanie było zażenowaniem Polaka: do licha, mogliśmy przecież w czasie wojny pisać tak samo. Ale nie przyszło nam to do głowy” ZOMU 108; Arystofanes, komedie, w przekł. na ang. [1948]; Wystan Hugh Auden [1947]; Bertolt Brecht, Kaukaskie kredowe koło, w przekł. na ang. [1949]; Tadeusz Breza, Mury Jerycha [1946]; Robert Browning [lato 1945 w Krakowie]; Erskine Caldwell, powieści; Nicola Chiaromonte, korespondencje w „Partisan Review”; poeci chińscy XX wieku Wen I-tuo, Ju Min-czan, Pien Czy-lin, Cang K’o-czia, Tien Czien w przekładach angielskich; E. E. Cummings; John Donne; Dos Passos [1947]; Charles Du Bos, Journal, III tom (1950); Stanisław Dygat, Pożegnania [początek 1948] „zachwycająca” ZPW 433; T. S. Eliot, poezje, dramaty Murder in the Cathedral, The Rock, The Family Reunion, esej Kto to jest klasyk? [1948]; czytane w późniejszych latach dramaty współczesne, Coctail Party i The Elder Statesman (Mąż stanu) rozczarowały CM; Paul Éluard; Fryderyk Engels [1949]; William Faulkner [1945-1948] „to tak, jakby czytało się Balzaca + Weissenhoffa + Rzewuskiego + Flauberta. Oczy mi wyłażą, jak czytam” ZPW 46; Henry Fielding, The History of the Adventures of Joseph Andrews and of his Friend Mr. Abraham Adams; fraszki staropolskie [1949]; Robert Frost, wiersze; Konstanty Ildefons Gałczyński, Teatrzyk „Zielona Gęś”, w „Przekroju” [1947]; André Gide, Journal [1947] „pochłonąłem to jednym tchem i przykro mi było, że na tego pisarza kiedyś napadałem” ZPW 707); Ernest Hemingway, eseje, For Whom the Bell Tolls [1946], według CM najwybitniejszy, obok Faulknera, współczesny pisarz amerykański; Paweł Hertz, Dwie podróże, Małe ody i treny, Portret Słowackiego [1949]; Jarosław Iwaszkiewicz, Matka Joanna od Aniołów [1947?]; utwory w rękopisach (Nowa miłość i inne opowiadania, Nowele włoskie [1947]; Vachel Lindsay wiersze; Charles Kingsley, Hypatia or New Foes with an Old Face [połowa 1950]; Stefan Kisielewski, felietony w „Tygodniku Powszechnym”; Zbrodnia w Dzielnicy Północnej [1948]; Arthur Koestler , Darkness at Noon; Anna Kowalska, cykl Notatki wrocławskie, „Nowiny Literackie” [1947]; książki przyrodnicze [1950]; Federico García Lorca [1947-49]; Robert Lovell, Lord Weary’s Castle [1947]; Tomasz Mann, Doktor Faustus [sierpień 1949]; Edwin Markham, wiersze; Ryszard Matuszewski, Literatura po wojnie [1948]; Herman Melville, Moby Dick [1948]; William Stanley Merwin, wiersze; Henry Miller, Tropique du Capricorne, po franc. ze wzgl. na zakaz w USA [1948]; John Milton, Raj utracony [lato 1945 w Krakowie]; Zofia Nałkowska, Węzły życia [1948?] „zostawiła mnie obojętnym” A 225; Negro spirituals [1948]; Pablo Neruda, wiersze; Owidiusz, Metamorfozy [w Waszyngtonie]; Saint-John Perse, wiersze [1949/50]; Jerzy Putrament, Rzeczywistość; Theodore Roethke, wiersze; Tadeusz Różewicz, Niepokój [1947] oraz kolejne książki poetyckie w latach ich ukazywania się; Adolf Rudnicki, Szekspir [1948]; Carl Sandburg, wiersze; Karl Shapiro, Essay on Rime [1946] jedna z inspiracji Traktatu poetyckiego Czesława Miłosza; V-Letter and Other Poems; Trial of a Poet [1947]; John Steinbeck „nie mogę [mu] wybaczyć ponurej brutalności, która wywodzi się z jego filozofii, stawiającej człowieka na jednym planie z przyrodą” K 201; „nabrałem do tego autora wstrętu” K 202; Wallace Stevens, wiersze; William Szekspir, sztuki w przekładzie na rosyjski Borysa Pasternaka [sierpień 1949]; Seweryna Szmaglewska, Dymy nad Birkenau [1946-50]; The Cloud of Unknowing [zaraz po wojnie, w Ameryce] „najgłębsze może dzieło chrześcijańskiego mistycyzmu wszech czasów” PO 236; The Friendship of Margaret Fuller D’Ossoli and Adam Mickiewicz, oprac. Léopold Wellisz [1949]; Torquato Tasso, Jerozolima wyzwolona, w przekł. Piotra Kochanowskiego [1949]; Warszawa 1945 w rysunkach Tadeusza Kulisiewicza [1947]; Simone Weil, The Iliad. A Poem of Force, w numerze listopadowym „The Politics” z 1945 roku, pierwszy czytany przez CM tekst tej autorki, w przekł. Mary McCarthy; Walt Whitman, poezje; Earl Morse Wilbur, A History of Unitarianism: Socinianism and Its Antecendents [1949]; Edmund Wilson, The Triple Thinkers: Twelve Essays on Literary Subjecs [1949]; Józef Wittlin, Odyseja, swój przekład Wittlin czyta Miłoszowi [październik 1949]; William Carlos Williams, In the American Grain [1947] „jedna z najpiękniejszych książek w historii amerykańskiego kontynentu” K 183; William Wycherley , The Country Wife [1947]; Kazimierz Wyka, Pogranicze powieści [1948].
teatr:
Tytus Czyżewski, Śmierć Fauna, reż. Władysław Józef Dobrowolski, scenografia Tadeusz Kantor, Kraków, ul. Łobzowska 3, Dom Plastyków (prem. 7 VI 1945); Władysław Lech (Leśniewski), Cyrk Tarabumba, reż. Władysław Jarema, Teatr Lalki i Aktora „Groteska”, Kraków, ul. Skarbowa 2 (prem. 9 VI 1945); Juliusz Słowacki, Fantazy, reż. Juliusz Osterwa, Łódź, Teatr Wojska Polskiego, ul. Cegielniana 27 (prem. 19 VI 1945); Andrzej Szczepkowski, parodia Męża doskonałego Jerzego Zagórskiego, reż. Irena Babel, Kraków, Studio Teatralne przy Starym Teatrze (prem. 12 V 1945); Stanisław Wyspiański / Pierre Corneille, Cyd, reż. Jerzy Ronard Bujański, scen. Tadeusz Kantor, Kraków, zespół Starego Teatru, przedstawienie na dziedzińcu obecnego Collegium Medicum, ul. św. Anny 12 (prem. 25 VII 1945); w Nowym Jorku: John Webster, Księżna d’Amalfi, oraz nieliczne sztuki awangardowe.
film:
Notorious, reż. Alfred Hitchcock [Waszyngton 1946]; Tęcza, reż. Mark Donskoj, scen. Wanda Wasilewska [przed końcem 1945]; filmy francuskie, Nowy Jork; filmy z Chaplinem z 1915 roku w Museum of Modern Arts w Nowym Jorku [jesień 1949].
obrazy:
wystawa Grupy Młodych Plastyków skupionych wokół Tadeusza Kantora, m.in. Tadeusza Brzozowskiego, Jerzego Nowosielskiego i Jerzego Skarżyńskiego otwarta 24 czerwca 1945 w Związku Literatów Polskich, Kraków, ul. Krupnicza 22; Pieter Breughel, Jean-Antoine Watteau, Claude Lorrain [USA 1946-50]; Francisco Goya, Jean-Baptiste Camille Corot, Jacob van Ruisdael, Pablo Picasso, Georges Rouault w galerii sztuki w Smith College w Northampton; El Greco, Rembrandt, malarstwo włoskie w National Gallery of Art w Waszyngtonie [1946]; Feliks Topolski, obrazy i albumy rysunków: Great Britain in War i Russia in War, w pracowni artysty w Londynie [grudzień 1945]; wystawa plakatu w Museum of Modern Arts w Nowym Jorku [jesień 1949].
muzyka:
słucha muzyki z płyt [1949]; koncert Chopinowski w Carnegie Hall, soliści: Jakub Gimpel i Agi Jambor [październik 1949.
Lektury okresu francuskiego 1951 – lato 1960 | Readings France 1951 – summer 1960
Wiele z lektur tego okresu wiąże się z obowiązkami związanymi ze współpracą z paryską „Kulturą”. CM czyta większość ważnych książek wydawanych w kraju i stara się „nie opuszczać polemik” R 187 [Rosja. Widzenia transoceaniczne, 2010].
Conrad Aiken, wiersze [1954]; Bogumił Andrzejewski, Mój album z lat 1939-1969; Jerzy Andrzejewski, Złoty lis [w „Nowej Kulturze” koniec 1954], Ciemności kryją ziemię [początek 1958]; Antologia polskiej poezji podziemnej 1939-1945, oprac. Jan Szczawiej [1957]; Raymond Aron, L’Opium des intellectuels [1956] ukazuje się w przekładzie CM jako Koniec wieku ideologii, mimo niepochlebnej opinii tłumacza o tej książce; Simone de Beauvoir, Les Mandarins [1954] „jest bardzo złą powieściopisarką” K 386; Miron Białoszewski [od 1956 kolejne tomiki na bieżąco]; Andrzej Bobkowski, Szkice piórkiem [1957]; Tadeusz Bobrowski, Pamiętniki [1956]; Michał Borwicz (Maksymilian Boruchowicz), Les ècrites des condamnés à mort sous l’occupation allemande (1939-1945) [między sierpniem 1953 a 1954] „przywiązuję wyjątkową wagę do [tej] książki” ŻNW 1); i Malraux i Brzozowski [Miłosz otrzymał egzemplarz od autora w czerwcu 1956]; Heinrich Böll, Pociąg nie miał spóźnienia [odcinki drukowane w „Kulturze” 1955/7-8–1955/10]; Tadeusz Borowski (z Krystynem Olszewskim i Januszem Nel-Siedleckim), Byliśmy w Oświęcimiu [1946], Pożegnanie z Marią „czytałem wiele książek o obozach koncentracyjnych, ale żadna z nich nie jest tak przerażająca” ZU 141; Kamienny świat; Alain Bosquet, L’an thologie de la poésie américaine [1956]; Louis Bouyer, Du protestantisme à l’Église [1960?]; Kazimierz Brandys, Nim będzie zapomniany, [1955, w „Nowej Kulturze” z 18 września] opowiadanie z kluczem potępiające Miłosza „Przeczytałem, odłożyłem, wyszedłem do ogrodu w małym francuskim miasteczku [Brie-Comte-Robert] – i doznałem chwili dzikiego szczęścia” K 392; Stanisław Brzozowski, pisma: Legenda Młodej Polski, Idee, Sam wśród ludzi, Głosy wśród nocy. Studia nad przesileniem romantycznym kultury europejskiej, Widma moich współczesnych, Książka o starej kobiecie, Pamiętnik, Kultura i życie [1959] „w Paryżu siedziałem w Bibliotece Polskiej na Wyspie Świętego Ludwika i pracowicie wypełniałem gruby zeszyt wypisami z książek autora Idei” CWS 7; [praca nad Brzozowskim trwa do końca 1960 i zaowocuje książką Człowiek wśród skorpionów]. Martin Buber, Opowieści chasydów, po ang. lub franc. [1956/57]; Teodor Bujnicki, wiersze [1954]; James Burnham, Bierny opór czy wyzwolenie? Analiza celów amerykańskiej polityki zagranicznej, tł. Jan Ulatowski [wiosna 1953]; Albert Camus, La Chute (Upadek) [jesień 1956]; John Ciardi, Other Skies [1947]; Georges Cottier, L’athéisme du jeune Marx; ses origines hégéliennes [1959]; John Cleland, Fanny Hill: Memoirs of a Woman of Pleasure , po franc. [ok. 1959]; Florian Czarnyszewicz, Nadberezyńcy [1953]; Maria Dąbrowska, Na wsi wesele [między 1954 a 1958]; Zbigniew Folejewski, Studies in Modern Slavic Poetry [jesień 1955]; Jean Genet [druga poł. lat 60.]; Joseph Arthur Gobineau , Religions et Philosophies dans l’Asie Centrale [1952; na książkę zwrócił uwagę CM Józef Czapski; z niej pochodzi pojęcie Ketman w Zniewolonym umyśle ); Edward Gibbon, The history of the Decline and Fall of the Roman Empire „zasługuje na czytanie w dzisiejszych czasach i dostarcza wiele analogii” CM-JG 717 [1951?]; Lucien Goldmann, Le dieu caché. Etude sur la vision tragique dans „Les Pensées” de Pascal et dans le théâtre de Racine [1955?]; Witold Gombrowicz, Trans-Atlantyk; Georges Govy, Le Moissonneur d’épines [1955]; Jeanne Hersch, Idéologies et Réalité. Essai d’orientation politique [1956, przekład CM wydany pt. Polityka i rzeczywistośćw 1957]; Hergé (Georges Remi), komiksy z serii Les Aventures de Tintin [1957, z upodobaniem czytane z synami]; Aleksander Hertz, Amerykańskie stronnictwa polityczne. Mechanizm demokracji [1957-1958]; Paweł Hertz, Sedan [przed 1953, postać Piotra Kwinto ze Zdobycia władzy ukształtowana jest w dużym stopniu na materiale zawartym w opowiadaniach z tego tomu); Irving Howe, Politics and the Novel [1957-1959?]; Aldous Huxley, Brave New World Revisited [wiosna 1959]; Wacław Iwaniuk, Milczenia 1949-1959 [sierpień 1959]; Jarosław Iwaszkiewicz, Wzlot [jesień 1956]; Karl Jaspers, Raison et déraison de notre temps [1953 lub początek 1954]; Die Atombombe und die Zukunft des Menschen [1957?]; Mieczysław Jastrun, Poemat o mowie polskiej [1952 lub 1953]; Stefan Kisielewski, Miałem tylko jedno życie [1958]; Maria Kuncewiczowa, Leśnik [1952] „doskonale napisana” CM-JG 90; Philip Larkin, The Less Deceived [CM nieprzychylny Larkinowi, gdyż „elegancki towarzyski sceptycyzm jest obrzydliwością w poezji możliwej jedynie jako gra o najwyższą stawkę” PO 233; Wacław Lednicki, Pushkin’s Bronze Horseman, the Story of a Masterpiece i Bits of table talk on Pushkin, Mickiewicz, Goethe, Turgenev and Sienkiewicz; Jerzy (George) Lenczowski, The Middle East in Word Affairs [wrzesień 1955]; Herbert Leuthy, France against Herself. The Past, Politics and Crises of Modern France [wrzesień 1955]; Leo Lipski, Piotruś [styczeń 1959] „Leo Lipski przysłał mi opowiadanie Piotruś, które mnie fascynuje. Skondensowany koszmar. Wydanie tego jest jednak ryzykiem. (…) Józio [Czapski] jest przerażony” CM-JG 333; Jurij Ławrinenko, Rozstrilane widrodżennia. Antologija 1917-1933. Poezja – proza – drama – esej [wrzesień 1959]; Dwight Macdonald, The Root is Man [1953 lub 1954]; Józef Mackiewicz, Bunt rojstów, Droga donikąd „Najlepsza proza polska pisana w ciągu ostatnich paru dziesięcioleci” RP II 240; Salomon Majmon, Autobiografia;Juliusz Margolin, La condition inhumaine; Jacques Maritain, Reflexions sur l’Amérique [1958-1960]; Karol Marks, La Russie et l’Europe [wiosna 1954]; Maurice Merleau-Ponty, Les aventures de la dialectique [1955?]; Thomas Merton, przekłady Miłosza w miesięczniku „Znak” (Nikt nie jest samotną wyspą); Monastic Peace i Prometheus [marzec 1959; przysłane przez CM]; Znak Jonasza [lipiec 1959]; Notes for a Philosophy of Solitude, [w rękopisie przed 8 lipca 1960]; Marianne Moore, wiersze [1954]; O sytuacji w historii literatury polskiej. Wybór referatów wygłoszonych na Zjeździe Polonistów w dniach od 8 do 12 maja 1950 r., red. Jan Baculewski [1952]; Vladimir Nabokov, Lolita [1960]; Apollo Nałęcz Korzeniowski, powieści, sztuki i opracowania na jego temat [1956, w Bibliotece Polskiej w Paryżu]; Tukidydes, Wojna peloponeska, [po francusku 1952]; Marian Pankowski, Smagła swoboda [jesień 1954]; Borys Pasternak, Doktor Żywago [1957-1958]; Stanisław Podlewski, Przemarsz przez piekło [1952]; Tadeusz Różewicz, Wybór wierszy [wiosna 1954]; Jean-Paul Sartre, Les Mots i in., autor darzony przez CM niechęcią; sprawozdania w prasie francuskiej z procesu Rudolfa Slanskiego [1952]; Delmore Schwartz, wiersze [1954]; Czesław Straszewicz, Turyści z bocianich gniazd [1953?]; Julian Stryjkowski, Głosy w ciemności [czerwiec 1957]; Emanuel Swedenborg (jesień 1959); William Szekspir w przekładach Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego: Sen nocy letniej, Król Henryk IV i fragm. Burzy [październik 1954]; Hamlet król duński w tłum. Romana Brandstaettera [1952-1954] „dziś w Polsce jest tylko jeden, Brandstaetter, który zna angielski, jego Hamlet „nie arcydzieło, ale dobry” CM-JG 189; Hamlet w tłum. Jarosława Iwaszkiewicza [październik 1958]; Gabriel Vahanian, The Death of God; the Culture of our post-Christian Era [przed styczniem 1962, CM poleca Thomasowi Mertonowi]; Stanisław Vincenz, opowiadania z cyklu Na wysokiej połoninie [październik 1954?] „gdy myślałem o apokatastasis, przypomniały mi się te opowiadania, Bałaguły” AP 74; Melchior Wańkowicz, Droga do Urzędowa [1956?]; Adam Ważyk, Mickiewicz i wersyfikacja narodowa [październik 1954]; Simone Weil, La Pesanteur et la grâce, oprac. Gustave Thibon [1952] „tę książkę wskazał mi Czapski” PŚ 247; Józef Weyssenhoff, Soból i panna [powtórna lektura, podczas pisania Doliny Issy: późna jesień 1953 – czerwiec 1954] „po raz pierwszy czytałem lata temu. Wtedy ta książka odrzuciła mnie. A po raz drugi (…) gdy pisałem Dolinę Issy (…). Włosy mi stanęły na głowie, taka to bzdura kompletna” PŚ 130; Auguste Viatte, Les sources occultes du romantisme; William Butler Yeats, poezje [1957]; żydowska literatura w przekładach na angielski [1953 – pocz. 1954]; czyta dzieciom: Jan Brzechwa, Pan Kleks, wiersze; Lewis Carroll, Alicja w krainie czarów; Carlo Collodi, Pinokio; Kenneth Grahame, O czym szumią wierzby; Adam Mickiewicz, Ballady i romanse; Alan Alexander Milne, Kubuś Puchatek „którego bardzo lubię” RP I 662; Jonathan Swift, Podróże Guliwera, wiersze Juliana Tuwima.
teatr:
Arden z Feversham oraz Bena Jonsona Volpone, reż. Joan Littlewood, Workshop Theatre z Londynu; Sofokles, Król Edyp, reż. Paul Pasquier, Centre damatique Romand z Lozanny; William Congreve, Le Train du monde, Comédie de Provence z Aix-en-Provence, reż. Georges Douking; Jarosław Iwaszkiewicz, Lato w Nohant, reż. Roman Zawistowski, scen. Tadeusz Kantor, Stary Teatr z Krakowa [10 lub 11 VI 1955]; August Strindberg, Ojciec, Kungliga Dramatiska Teatern ze Sztokholmu, reż. Bengt Ekerot; Medea Eurypidesa w adaptacji Robinsona Jeffersa, reż. Guthrie McClintic, w wykonaniu zespołu z USA; Bertolt Brecht, Kaukaskie kredowe koło, reżyseria autora, Berliner Ensemble – wszystkie przedstawienia w ramach odbywającego się w Paryżu, w Théâtre Sarah-Bernhardt, II Międzynarodowego Festiwalu Sztuki Dramatycznej zw. Teatrem Narodów [czerwiec 1955]; Samuel Beckett, Czekając na Godota, reż. Roger Blin, Paryż, Théâtre de Babylone [zima 1953, kilka tygodni po premierze, która odbyła się 5 stycznia] „Byłem na jednym z pierwszych przedstawień z Lucienem Goldmannem. (…) Bardzo elitarna publiczność, wytworna, przez cały czas ryczała ze śmiechu” PŚ 205; Jean Genet, Murzyni, reż. Roger Blin, Paryż, Théâtre de Lutèce, prem. 28 X 1959 [przełom 1959/1960]. Zespół Pieśni i Tańca Mazowsze [październik 1954].
film:
La Porte de l’Enfer, reż. Teinosuke Kinugasa, kino „Bonaparte” przy place St. Suplice [październik 1954]; Popiół i diament, reż. Andrzej Wajda [między 1958 a lipcem 1960]; Rashomon, reż. Akira Kurosawa [między 1950 a 17 stycznia 1959]; Siódma pieczęć, reż. Ingmar Bergman [1958, poleca Jerzemu Turowiczowi]; filmy Ingmara Bergmana poleca Thomasowi Mertonowi w maju 1961: „powinien pan zobaczyć filmy Ingmara Bergmana: Pański klasztor powinien je zobaczyć” CM-TM 109.
obrazy:
Nicolas Poussin, Paryż, Musée de Louvre [między majem a lipcem 1960].
[koniec modułu: 1940 – lato 1960]
Lista modułów
- Lektury Czesława Miłosza | Wstęp
- Lektury Czesława Miłosza | do 1939
- Lektury Czesława Miłosza | 1940 – lato 1960 (bieżąca strona)
- Lektury Czesława Miłosza okresu kalifornijskiego | Jesień 1960-1993
- Lektury Czesława Milosza okresu 1994-2004
- Lektury Czesława Miłosza | Varia
